فهرست استانداردهای حسابداری
-
استاندارد 1: ارائه صورتهای مالی
این استاندارد چارچوب ارائه منصفانه بر مبنای تداوم فعالیت و مبنای تعهدی را تعیین میکند و حداقل اقلام الزامی صورتها و یادداشتهای توضیحی را مشخص میسازد. طبقهبندی جاری/غیرجاری، یکنواختی رویهها، اهمیت نسبی و نحوه ارائه مجدد/اصلاح اشتباهات نیز در آن تبیین شده است.
مشاهده -
استاندارد 2: موجودی مواد و کالا
موجودیها به «بهای تمامشده یا خالص ارزش بازیافتنی، هرکدام کمتر» شناسایی میشوند و فرمولهای هزینه مانند میانگین موزون یا فایفو بهکار میرود. اجزای بهای تمامشده (خرید، تبدیل) و اقلام مستثنا، بههمراه کاهش/برگشت کاهش ارزش و افشاهای لازم مشخص میگردد.
مشاهده -
استاندارد 3: درآمد عملیاتی
درآمد هنگامی شناسایی میشود که انتقال منافع/کنترل رخ دهد و مبلغ بهطور اتکاپذیر قابل اندازهگیری و وصولپذیر باشد. اندازهگیری خالص از تخفیفها/برگشتها انجام میشود و برای خدمات، شناسایی بر مبنای پیشرفت کار همراه با افشای قضاوتهای کلیدی است.
مشاهده -
استاندارد 4: ذخایر و اقلام احتمالی
ذخیره زمانی شناسایی میشود که تعهد فعلی، برآوردپذیر و خروج منافع اقتصادی محتمل باشد و بهترین برآورد مبنای اندازهگیری قرار گیرد. بدهی/داراییهای احتمالی شناسایی نمیشوند و صرفاً در صورت بااهمیتبودن افشا میگردند؛ قراردادهای زیانبار و تجدید ساختار نیز معیارهای ویژه دارند.
مشاهده -
استاندارد 5: رویدادهای پس از تاریخ ترازنامه
رویدادهای پس از دوره به «تعدیلی» (مرتبط با شرایط موجود در تاریخ گزارش) و «غیرتعدیلی» تفکیک میشوند. تعدیلیها در ارقام اصلاح میشوند و غیرتعدیلیهای بااهمیت افشا میگردند؛ ارزیابی تداوم فعالیت تا تاریخ تأیید صورتها ضروری است.
مشاهده -
استاندارد 6: سرمایهگذاریها
سرمایهگذاریها برحسب هدف نگهداری/افق زمانی طبقهبندی و معمولاً در ابتدا به بهای تمامشده شناسایی میشوند. اندازهگیری بعدی (ازجمله بررسی کاهش ارزش)، شناسایی درآمد بهره/سود سهام و افشای ارزشهای دفتری/منصفانه و ریسکهای عمده تصریح میگردد.
مشاهده -
استاندارد 7: مخارج تأمین مالی
مخارج تأمین مالی مرتبط با «دارایی واجد شرایط» تا زمان آمادهبهکارشدن آن سرمایهای میشود و سایر مخارج به هزینه دوره منظور میگردد. زمان شروع/تعلیق/توقف سرمایهایسازی، تمایز وامهای خاص/عمومی و نرخ سرمایهایسازی و افشاهای مربوط، مشخص شده است.
مشاهده -
استاندارد 8: موجودی نقد و معادلهای نقد
وجه نقد و معادلهای نقد شامل سپردههای دیداری و سرمایهگذاریهای بسیار سیال کوتاهمدت با ریسک ناچیز است. محدودیتهای استفاده، حسابهای مسدود و نحوه ارائه/افشا در ترازنامه و صورت جریان وجوه نقد و لزوم کنترلهای داخلی نیز بیان میشود.
مشاهده -
استاندارد 9: پیمانهای بلندمدت
درآمد و هزینه قراردادها بر مبنای پیشرفت کار و در صورت قابلیت اتکای برآوردها شناسایی میشود و زیان مورد انتظار فوراً ثبت میگردد. روشهای اندازهگیری پیشرفت (ورودیمحور/خروجیمحور)، برخورد با ادعاها/تغییر مقادیر و افشاهای پروژهای نیز الزامی است.
مشاهده -
استاندارد 10: کمکهای بلاعوض دولت
کمکها وقتی شناسایی میشوند که اطمینان معقول از دریافت و رعایت شروط وجود داشته باشد و بسته به ماهیت، مرتبط با درآمد یا دارایی ارائه میگردند. بازپرداخت در صورت نقض شروط، و نحوه ارائه (کاهش بهای دارایی یا درآمد تعلیقی) و افشا، تعیین شده است.
مشاهده -
استاندارد 11: قراردادهای اجاره
اجارهها به عملیاتی و سرمایهای تفکیک میشوند؛ در سرمایهای، دارایی و بدهی در ابتدا به ارزش منصفانه یا ارزش فعلی حداقل پرداختها شناسایی میگردد. روش شناسایی هزینه/استهلاک در طرف مستاجر و درآمد/سرمایهگذاری خالص در طرف موجر و افشاهای ضروری نیز تعیین شده است.
مشاهده -
استاندارد 12: اشخاص وابسته
شناسایی اشخاص وابسته (ازجمله شرکتهای تحت کنترل/نفوذ و مدیران کلیدی) و افشای ماهیت رابطه، معاملات و ماندههای بااهمیت الزامی است. هدف، افزایش شفافیت و ارزیابی ریسک تضاد منافع و اثرگذاری روابط بر صورتهای مالی است.
مشاهده -
استاندارد 13: مخارج تحقیق و توسعه
مخارج مرحله تحقیق معمولاً بهعنوان هزینه دوره شناسایی میشود، اما مخارج توسعه در صورت احراز معیارها (توان فنی، قابلیت استفاده/فروش، منافع آتی و…) قابل سرمایهایسازی است. پس از شناسایی بهعنوان دارایی نامشهود، استهلاک و آزمون کاهش ارزش الزامی است.
مشاهده -
استاندارد 14: تجدیدنظر در برآوردها
تغییر در برآوردهای حسابداری ناشی از اطلاعات/رویدادهای تازه بهصورت «آتینگر» شناسایی میشود و با تغییر در رویهها یا اصلاح اشتباهات (که معمولاً «پسنگر» است) تفاوت دارد. افشای ماهیت و اثر مالی تغییر برای دوره جاری و آتی ضروری است.
مشاهده -
استاندارد 15: حسابداری سرمایهگذاریها
این استاندارد به طبقهبندی و ارزشگذاری سرمایهگذاریها (بهای تمامشده تعدیلشده/ارزش منصفانه، حسب قابلیت اتکا) و شناسایی درآمدهای ناشی از آنها میپردازد. نحوه برخورد با کاهش ارزش، فروش/واگذاری، و افشای روشها، ریسکها و محدودیتها را نیز مشخص میکند.
مشاهده -
استاندارد 16: آثار تغییر در نرخ ارز
معاملات ارزی در ابتدا با نرخ روز ثبت میشوند و اقلام پولی در هر تاریخ گزارش به نرخ پایانی ترجمه میگردند؛ تفاوتهای تسعیر برای اقلام پولی معمولاً در سود و زیان شناسایی میشود و در مواردی مانند سرمایهگذاری خالص در واحدهای خارجی میتواند در حقوق صاحبان سهام انباشته شود. تفکیک «ارز عملکردی» و «ارز ارائه» و نحوه ترجمه صورتهای مالی واحد خارجی نیز تعیین شده است.
مشاهده -
استاندارد 17: داراییهای نامشهود
شناسایی تنها در صورت «قابلیت تشخیص، کنترل و منافع اقتصادی آتی» مجاز است؛ ابتدا به بهای تمامشده شناسایی و سپس با عمر مفید محدود مستهلک و از نظر کاهش ارزش آزمون میشود. داراییهای با عمر نامعین مستهلک نمیشوند اما آزمون کاهش ارزش سالانه دارند؛ هزینههای تحقیق معمولاً هزینه دوره و برخی مخارج توسعه در صورت احراز معیارها سرمایهای میشوند.
مشاهده -
استاندارد 18: صورت جریان وجوه نقد
جریانهای نقدی در سه طبقه عملیاتی، سرمایهگذاری و تأمین مالی ارائه میشود؛ روش مستقیم یا غیرمستقیم برای بخش عملیاتی قابل استفاده است. معاملات غیرنقدی (مانند تبدیل بدهی به حقوق صاحبان سهام) در صورت جریان نشان داده نمیشوند و باید جداگانه افشا گردند.
مشاهده -
استاندارد 19: ترکیبهای تجاری
روش «تحصیل» اعمال میشود: شناسایی خریدار، تعیین تاریخ تحصیل، اندازهگیری بهای تمامشده، شناسایی داراییها و بدهیهای قابل تشخیص به ارزش منصفانه و محاسبه سرقفلی یا سود خرید ارزان. گزینههای اندازهگیری حقوق اقلیت، تعدیلات دوره سنجش، عوض مشروط و افشاهای گسترده نیز الزامی است.
مشاهده -
استاندارد 20: واحدهای تجاری وابسته
برای سرمایهگذاریهایی که «نفوذ قابل ملاحظه» وجود دارد معمولاً روش «ارزش ویژه» بهکار میرود: سهم واحد سرمایهگذار از سود و زیان وابسته در سود و زیان شناسایی و سود تقسیمی از ارزش دفتری کسر میشود. حذف سودهای تحققنیافته معاملات درونگروهی و آزمون کاهش ارزش نیز ضروری است.
مشاهده -
استاندارد 21: اجارههای سرمایهای
در اجاره سرمایهای، مستأجر دارایی و بدهی را به ارزش منصفانه دارایی یا ارزش فعلی حداقل پرداختهای اجاره (هرکدام کمتر) شناسایی میکند؛ هزینه مالی طی دورهها تخصیص و دارایی مستهلک میشود. در طرف موجر، ثبت «سرمایهگذاری خالص در اجاره» و شناسایی درآمد مالی انجام میگیرد؛ معیارهای طبقهبندی و افشاها مشخص است.
مشاهده -
استاندارد 22: گزارشگری در شرایط تورمی
در محیطهای تورمی شدید، اقلام غیرپولی و اقلام حقوق صاحبان سهام بر اساس شاخص عمومی قیمتها تجدید ارائه میشوند و سود یا زیان خالص پولی محاسبه و گزارش میگردد. هدف، ارائه اطلاعات معنادار با قدرت خرید یکسان و حفظ قابلیت مقایسه است.
مشاهده -
استاندارد 23: صورتهای مالی تلفیقی
کنترل مبنای تلفیق است؛ داراییها، بدهیها، درآمدها و هزینههای واحدهای تحت کنترل بهطور خطبهخط ترکیب و معاملات و ماندههای درونگروهی حذف میشود. یکنواختی خطمشیهای حسابداری، توجه به تاریخهای گزارش و ارائه حقوق اقلیت از الزامات کلیدی است.
مشاهده -
استاندارد 24: واحدهای تجاری مشترک
در مشارکتهای مشترک، بسته به «ساختار و حقوق»، یا سهم هریک از داراییها/بدهیها و درآمد/هزینهها مستقیماً شناسایی میشود (عملیات مشترک) یا سرمایهگذاری با روش ارزش ویژه ثبت میگردد (مشارکت مشترک). افشای توافقات، تعهدات و ریسکها الزامی است.
مشاهده -
استاندارد 25: مزایای کارکنان
مزایا به کوتاهمدت، پس از خدمت (مبتنی بر مشارکت/تعهد تعریفشده)، سایر بلندمدت و مزایای پایان خدمت تقسیم میشود؛ تعهدات برنامههای تعهد تعریفشده با روشهای اکچوئری برآورد و سود/زیانهای اکچوئری مطابق خطمشی استاندارد منعکس میگردد؛ افشاهای جامع لازم است.
مشاهده -
استاندارد 26: فعالیتهای متوقفشده
یک جزء عملیاتی که واگذار شده یا برای فروش طبق معیارهای «نگهداریشده برای فروش» طبقهبندی میشود، نتایج و جریانهای نقدی آن جداگانه ارائه و افشا میگردد. اندازهگیری گروه داراییهای نگهداریشده برای فروش به «ارزش دفتری یا ارزش منصفانه منهای هزینههای فروش، هرکدام کمتر» انجام میشود.
مشاهده -
استاندارد 27: کاهش ارزش داراییها
هنگام وجود علائم کاهش ارزش، مبلغ بازیافتنی (بالاتر از ارزش منصفانه منهای هزینههای فروش و ارزش استفاده) با مبلغ دفتری مقایسه و زیان شناسایی میشود. آزمون در سطح واحد مولد وجه نقد انجام و برگشت کاهش ارزش با محدودیتهایی مجاز است؛ سرقفلی برگشتپذیر نیست.
مشاهده -
استاندارد 28: داراییهای زیستی و کشاورزی
داراییهای زیستی و محصولات کشاورزی در بدو شناخت و پس از آن عموماً به «ارزش منصفانه منهای هزینههای فروش» اندازهگیری میشوند و تغییرات ارزش در سود و زیان شناسایی میگردد؛ در نبود قابلیت اتکای ارزش منصفانه، مدل بهای تمامشده با افشاهای مضاعف بهکار میرود.
مشاهده -
استاندارد 29: ابزارهای مالی – ارائه و افشا
تفکیک بدهی مالی از ابزار مالکانه، برخورد با ابزارهای مرکب، تهاتر داراییها و بدهیهای مالی و ارائه منصفانه ریسکها مقرر میشود. افشاهای گسترده درباره ریسکهای اعتباری، نقدینگی و بازار و سیاستهای مدیریت ریسک الزامی است.
مشاهده -
استاندارد 30: تلفیقی و جداگانه
الزامات ارائه و افشا در صورتهای مالی تلفیقی و نیز مبانی اندازهگیری سرمایهگذاریها در صورتهای مالی جداگانه (مانند بهای تمامشده یا روشهای پذیرفته) را تشریح میکند؛ یکنواختی خطمشیها و افشای روابط با واحدهای تابع از نکات کلیدی است.
مشاهده -
استاندارد 31: مشارکت در واحدهای مشترک
شیوه ثبت سهم مشارکت واحد تجاری در مشارکتهای مشترک و اثر آن بر سود و زیان و حقوق صاحبان سهام را تعیین میکند؛ معمولاً روش ارزش ویژه برای مشارکتهای مشترک و شناسایی مستقیم سهم داراییها/بدهیها برای عملیات مشترک اعمال و معاملات درونگروهی حذف میشود.
مشاهده -
استاندارد 32: مالیات بر درآمد
مالیات جاری بر مبنای سود مشمول مالیات و مالیاتهای معوق بر اساس تفاوتهای موقتی بین مبالغ دفتری و مبنای مالیاتی شناسایی میشوند؛ داراییهای مالیات معوق تنها در صورت احتمال کافی برای تحقق منافع آتی شناسایی و نرخها بر اساس قوانین مصوب/اعلامشده اعمال میگردد.
مشاهده -
استاندارد 33: قراردادهای ساخت
درآمد و هزینه پروژههای ساخت بلندمدت بر اساس پیشرفت کار شناسایی میشود، مشروط بر قابلیت اتکای برآوردها؛ زیان مورد انتظار فوراً ثبت میگردد. مبانی اندازهگیری پیشرفت، تغییر مقادیر، ادعاها و پاداشها و افشاهای قراردادی مشخص شده است.
مشاهده -
استاندارد 34: ابزارهای مالی – شناخت و اندازهگیری
شناخت اولیه معمولاً به بهای منصفانه بهعلاوه هزینههای معامله است؛ طبقهبندی داراییها و بدهیهای مالی مبنای اندازهگیری بعدی، درآمد بهره/سود و آزمون کاهش ارزش را تعیین میکند. شرایط خروج از شناسایی، تعدیلها و حسابداری پوشش ریسک نیز تبیین میشود.
مشاهده -
استاندارد 35: صورتهای مالی میاندورهای
حداقل اجزای لازم، اصول شناخت و اندازهگیری میاندورهای و نقش «اهمیت» در دورههای کوتاه مقرر میشود؛ استفاده از برآوردها گستردهتر است و رویدادهای فصلی باید بهنحوی ارائه شوند که قابلیت مقایسه حفظ گردد.
مشاهده -
استاندارد 36: واحدهای وابسته و مشارکتها
نحوه گزارشگری سرمایهگذاریها در واحدهای وابسته و مشارکتها در صورتهای تلفیقی و جداگانه، کاربرد روش ارزش ویژه، الزامات حذف سودهای تحققنیافته و آزمون کاهش ارزش تشریح میشود؛ افشای ماهیت روابط و محدودیتها الزامی است.
مشاهده -
استاندارد 37: گزارشگری بخشها
شناسایی «بخشهای عملیاتی» بر مبنای ساختار گزارشگری داخلی مدیریت، معیارهای تجمیع و افشای درآمد، سود، داراییها و سایر شاخصهای هر بخش را مقرر میکند؛ هدف، افزایش شفافیت عملکرد بخشها و ریسکهای مرتبط است.
مشاهده -
استاندارد 38: داراییهای غیرجاری نگهداریشده برای فروش
طبقهبندی زمانی است که فروش «بسیار محتمل» باشد و دارایی برای واگذاری در وضعیت حاضر قرار گیرد؛ اندازهگیری به «ارزش دفتری یا ارزش منصفانه منهای هزینههای فروش، هرکدام کمتر» و توقف استهلاک از زمان طبقهبندی انجام میشود؛ ارائه جداگانه الزامی است.
مشاهده -
استاندارد 39: ترکیبهای تجاری (اصلاحشده)
اصلاحات بر نحوه اندازهگیری حقوق اقلیت، برخورد با عوض مشروط، هزینههای معامله و معاملات مرحلهای تأکید دارد؛ بهروزرسانی افشاها و قواعد سنجش مجدد بهای تمامشده برای افزایش مقایسهپذیری و شفافیت اعمال شده است.
مشاهده -
استاندارد 40: قراردادهای بیمه
شناسایی و اندازهگیری بدهیهای بیمهای، درآمد حق بیمه، خسارتها و ذخایر فنی و افشای ریسکهای بیمهای و حساسیتها را تعیین میکند. تفکیک قراردادهای بیمه از سایر ابزارهای مالی و ارائه اطلاعاتی برای ارزیابی سودآوری و ریسک ضروری است.
مشاهده -
استاندارد 41: ابزارهای مالی – افشای تکمیلی
افشاهای کمی و کیفی درباره ماهیت و گستره ریسکهای اعتباری، نقدینگی و بازار الزامی است؛ سلسلهمراتب ارزش منصفانه، حساسیت به ریسکهای نرخ بهره/ارز/قیمت و روشهای مدیریت ریسک باید بهطور شفاف ارائه شود.
مشاهده -
استاندارد 42: چارچوب نظری گزارشگری مالی
هدف گزارشگری مالی، ویژگیهای کیفی اطلاعات (مربوطبودن و ارائه صادقانه، بهعلاوه قابلیت مقایسه، قابلفهمبودن، بهموقعبودن و قابلیت تأیید)، عناصر صورتهای مالی، معیارهای شناخت/اندازهگیری و مفاهیم سرمایه و نگهداشت سرمایه را تعریف میکند و مبنای تدوین استانداردهاست.
مشاهده